Bugünkü yazımızın konusu son zamanların en popüler ve en moda hobilerinden biri olarak bilinen “Teraryumlar” hakkında olacak. Yazılışı Terarium, Türkçe okunuşu ise “Teraryum” dur. İşte bu günkü yazımızda A’ dan Z’ ye Teraryum ile ilgili olan ve merak edilen bütün konuları araştırdık ve sizlerle paylaşıyoruz. Teraryumlar nedir? Bakımı nasıl yapılır? Nasıl temin edilir ve fiyatları ne kadardır? gibi en çok merak edilen sorular bu yazımızda cevap aramaya çalıştık. Öncelikle konumuza hiç bilmeyenler için kısaca Teraryum nedir? Sorusunun cevabını vermekle başlayalım. Daha sonra bu konuyu zaten genişleterek açıklayacağız. Teraryum, birtakım bitki türleri ve bazı minik canlıların bir cam ya da plastik fanus içinde bir araya getirildiği adeta minik bir ekosistem olarak adlandırılıyor.. Akvaryum veya bir dekorasyon öğesi olarak değil, adeta kendi kendine işleyen minacık bir sitem diyebiliriz. Şimdilik bu kısa bilgilendirmeyle yetinip bu yazımızın neden kalem aldığımızla ilgili başka bir maksadımıza da değinelim. Malumunuz “Anneler günü” yaklaşıyor ve Anneler günü ile ilgili insanların farklı hediye alternatifleri aradığını biliyoruz. Ve Her yıl gelenekselleşmiş anneler günü hediyesi banalliğinden sıkılmış ve artık farklı hediye alternatifleri düşünüldüğünü biliyoruz. Bu vesile ile bizde bugünkü yazımızda hem son zamanların en moda akımlarından Teraryumlar hakkında hem bilgi vermek istedik, hem de Teraryumlaruın anneler gününe yakışır muhteşem bir hediye olacağını düşündük. Dolayısıyla da bu yazıyı kalem aldık..
Gerçekten de resimlerden anlaşılacağı gbi anneler gününe özel annelere hediye edilebilecek oldukça isabetli bir seçim gibi duruyor. Yani tabiri caizse bir taşla iki kuş vurduk. Gerçi bu denli farklı ve trend bir hediye seçeneği sadece anneler gününe özel hediye olur dersek Teraryumlara haksızlık etmiş oluruz.. Zira bu tarz bir hediye nerdeyse bütün sevdiklerinize hitap edecek harika bir seçim gibi duruyor. Yani sevgililer günüde sevgilinize veya doğum günlerinde eşinize veya dostunuza verebileceğiniz oldukça sıra dışı bir hediye olacaktır. Şimdi tekrar konumuza dönecek olursak, son zamanların en gözde akımlarından ve uğraşlarından biri haline gelen teraryumların ortaya nasıl çıktığını ve nasıl bir akım haline dönüştüğünden birazcık bahsedelim.
Teraryum nedir?
Teraryum kelimesi nerdeyse bütün bilimsel kelimelerin anası sayılan Latince kökenli bir kelime. Şaşırtıcı gelmedi değil mi? Latince “Terre” Toprak demek oluyor. “Arium” da akvaryum demek oluyor. Bu iki kelime birleştirildiğinde ise bildiğimiz içi su dolu balıklı akvaryumların yerine içinde enva i çeşit börtü böceğin ve çeşitli bitkilerin gerçekten de yaşadığı cam ya da plastiklerden oluşan yere verilen isim anlamına geliyor. Kısacası teraryumların bir eko sisteme sahip olduklarını bilerek baktığımızda, ofisteki masalarda ya da evimizin bir köşesinde duran mükemmel görünüme sahip bir dekorasyon objesi değil, içerisindeki taşıyla, toprağıyla, nemiyle ve bitkileriyle yaşayan minik bahçeler olarak kabul edebiliriz.
Teraryum modası ilk Nerede ve ne zaman çıktı?
Modern teraryumların geçmişi 1830 lu yıllarla dayanıyor. İngiltere’de botanist olan Nathaniel Bagshaw Ward, kavanozların içinde bulunan topraktan yeşeren bitkilerin gelişimlerini tesadüfen izleme olanağı bulmuş ve Londra’nın kasvetli ve pis havası yüzünden hayatta tutunamayan bitkilerini koruma amacıyla bu kavanoz sisteminden esinlenerek kendi yöntemini geliştirmiştir. Teraryumların ilk örneği olan bu sistemin adı Wardian Case olarak tarihe geçmiştir. Günümüzde teraryumlar bazı egzotik, tropikal fazla nem isteyen bitkilerin bakılması için, bazı sürüngenler için yaşam alanı olarak kullanılmaktadır. Teraryumlar her ne kadar birer hoş dekor objesi olsa da aslında bir ekosistem oldukları unutulmamalıdır.
Terrarium Hangi bitkler yetiştirilir?
Teraryumlarda istediğimiz bitki türlerini yetiştirebiliri miyiz? gibi zihninde heyecanlı sorular geçen ziyaretçilerimize cevabımız şu olacak. Maalesef Teraryum içerisinde istediğinizi bitkiyi yetiştiremiyorsunuz. Bunun sebebini hemen açıklayalım; Teraryumlar sağladığı ortam nedeniyle nemli, sulak, suslu ,puslu ortamlarda yetişebilen bitki türlerine ev sahipliği yapabiliyor. Buda demek oluyor ki cam fanusumuz içinde yaşayacak bitkileri seçerken bu tarz ekosistemler içinde yaşayabilen bitki türlerini seçebiliyoruz. Bunun için üzülmeye gerek yok. Zira bu tip ortamları seven ve teraryumunuza hava katacak sayısız bitki türleri çevrenizde zaten sizleri bekliyor. Sitemizde resimlerini gördüğünüz ve bir an önce sahip olmayı arzuladığınız teraryumlar içine yer alan bitki türlerinin önünden aslında her gün geçiyoruz. Ama dikkatimizi çekmiyor doğrusu. Sokaklarda bahçelerde parklarda nemli duvar diplerinde yetişen minik otlar yosunlar, yabani çiçekler teraryumlar için oldukça uygun bitkilerdir. Bunları teraryumlarda kullanabilirsiniz. Ancak daha egzotik ve farklılıklar arıyorsanız bazı botanik bahçelerini seraları ve çiçekçileri dolaşmanızda fayda görüyoruz. Bu taraz yerlerde uzman olan kişilerden destek alabilirisiniz. beğend,ğiniz türlerden bitkiler alabilirsiniz. Yâda sizlere teraryumlarda en çok yetiştirilen bitki türlerini sıralayalım; Küçük boyutlardaki eğrelti otları, fitonya, minik menekşeler, arapsaçları, yosunlar, afilli isimleri ile; Peperomia, Selaginella, Hemianthus callitrichoides, Hydrocotyle leucocephala, Hydrocotyle sibthorpioides. Bu bitki türleri Teraryumlar için en çok tercih edilen türler olarak sıralayabiliriz. Eğer farklı türleri değerlendirmek istiyorsanız birbiri ile uyumlu ve birbirlerine zarar vermeyecek türleri aynı ortamda yetiştirebilirisiniz. Hangi türleri seçecekseniz bunun için bir miktar araştırma yapmanızda fayda var.
Evde Teraryum bahçesi nasıl yapılır?
Terrarium’u, belli bir ücret karşılığında satın alabileceğiniz gibi, evde kendi imkânlarınızla da yapabilirsiniz. Teraryumları evde nasıl yapabileceğinizi yazmadan önce içerisinde yetiştireceğiniz bitkilerin hangi türler olması gerektiğine karar vermeniz gerekiyor. Bu seçimi yaparken yazımızda daha önce belirttiğimiz gibi nemli ortamları seven bitkiler seçmeninizi önermiştik. Şimdi bir diğer dikkat etmeniz gerek husussa da kısa değinmemiz gerekiyor. Teraryumlar bir vazo veya kavanoz büyüklüğünde alanlar olduğu için içinde yetiştireceğiniz bitkilerin fazla büyümeyen çeşitlerini seçmeniz gerektiğini de altını çizelim ve hemen konumuza devam edelim. Teraryum için uygun bir kap seçmeniz gerekiyor. Bu cam bir kavanoz veya vazo olabilir. Kabanınızın malzemesi cam veya plastik olabilir. Yeterki suyu sızdırmayacak ve bir malzemeden olsun yeter. Ama Cam malzemelerin görselliği yadsınamaz. Şimdi gerekli malzemeleri yazalım.
El Yapımı Teraryum Bahçesi İçin Gerekli Malzemeler;
Cam fanus: Bütün büyük projeler küçük prototiplerle başlar. Bu sebeple ilk yapacağınız teraryum için büyük bir fanusla başlamamanızı tavsiye ederiz. İlk mini botanik bahçenizi küçük bir kavanoz ile başlayabilir. Evde kullanmadığınız kavanozlar başlangıç için uygundur.
Çakıl taşları: Bir Teraryumun olmazsa olmaz malzemelerin içinde çakıl taşları gelir. Çünkü çakıl taşları sulama yapılırken drenajı sağlayan en önemli parçadır. Bunun yanında çakıl taşlarının başka bir işlevi ise fanus içinde yer alan bitkilerin dik durmasını sağlamasıdır. Çakıl taşları için seçim yaparken mümkün mertebe en minik olan taşları seçmeye çalışın.
Eldiven: Cam tarzı malzemeler ile çalışacağınızdan dolayı üzerine dokunduğunuzda cam üzerinde herhangi bir şekilde parmak izi bırakmamak ve ayrıca dikenli bitkiler ile çalıştığınızdan elinize herhangi bir zarar gelmesini engellemek adına bahçe eldivenlerinden kullanmanızı öneririz.
Cımbız: İşte size en çok işinize yarayacak başka bir malzeme daha. Dar boğazlı vazolar veya elinizin ulaşmasına imkân olmayan alanlar için sizin bir cımbıza ihtiyacınız şart!. Bu şekilde cam fanusunun her yerine müdahale etme şansınız olur.
Torf: Minik bahçenizde yetiştireceğiniz bitkiler ekeceğiniz toprağa verilen addır. Torf konusunda daha ayrıntılı bilgiyi büyük yapı marketlerde veya botanik uzmanlarından destek alabilirisiniz
Sphagnum: İsmi sizi korkutmasın. Bu farklı isimli şeyin amacı, teraryum ekosistemindeki nem dengesini sağlamak. Çakıl taşlarının üzerine dökülüp, sistemde filtre olarak görev yapıyor.
Karbon: teraryum bahçemizin hava kalitesini artırmak ve fanus için de oluşabilecek zararlı küfler ve bakterilerin oluşumunu engellemek için karbona ihtiyaç var. Karbonu en iyi elde edeceğiniz malzemede kömür oluyor. Kömürden elde edilen tozları fanus içine yayarak teraryum içinde oluşacak zararlı oluşumlardan kurtulmak mümkün
Su fışkırtan Pruvazire fısfıs: İsmine bakıpta büyük bir sulama sistemi şeklinde düşünmeyin! Bildiğiniz berberlerin saçları ıslatmak için kullandıkları veya püskürtmeli camsil fısfısları var ya işte onun gibi bir şey. Sadece teraryum içine aşırı su boşaltımının önüne geçmek için bitkilerin su ihtiyacını bu şekilde karşılayacaksınız.
Adım adım Teraryum yapımı
Yukarıda saydığımız malzemeleri Uyarılarımızı dikkate alarak temin ettiğinizi düşünerek yazımıza devam edelim. Şimdi sıra geldi o kadar uğraş sonucu elde ettiğiniz malzemeleri kullanmaya ve Meşhur teryumumuzu oluşturmaya. Hazırsanız başlayalım.
Yapım aşamalarını daha iyi göstermek adına boş bir bardak içine sırasıyla yapılacak işlemlerin sıralandığı halini inceliyorsunuz. İlk adımda yapılması gereken işlem cam yüzeyin içinin dışının parmak izi oluşturmayacak şekilde silinmesi olmalı. Aksi takdirde bütün işlemi tamamladıktan sonra fanusun en dibinde göz zevkinizi bozacak bir parmak lekesi can sıkıcı olabilir. Dünyamızın en sert kısmı çekirdek olarak bilinir ya, Bizim küçük dünyamızın da merkez kısmı elimizdeki en sert malzemelerden oluşacak. Elimizdeki en sert malzememizde çakıl taşları oluyor. Çakıl taşlarını yüzeye eşit miktarda yayın. Çakıl taşlarını yüzeye dağıttıktan sonra üzerine “sphagnum” denilen malzemeyi ekliyoruz. Bu şekilde teraryumumuzun nefes almasını sağlayacağız. Bu arada “sphagnum” denilen malzemeyi hiçbir şekilde bulamadıysanız bir miktar elyaf ekleyerek bu sorunu çözebilirsisiniz. Diğer bir aşamaya geçelim. Şimdi kömür tozlarının üçüncü katman olarak yüzeye ekleyin. Bu biraz önce belirttiğimiz gibi küf oluşumunu önleyecek. Dördüncü katmanımız ise “Torf” denilen malzemeden oluşuyor. Evet, toprağımızı tamamlamış bulunuyoruz. İmdi sıra hazırladığımız bu toprağı bir çiftçi gibi ekmeye geldi. Evet, yanlış duymadınız. Buradaki mantıkta gerçek hayattaki gibi. En üst katmandaki torfa katmanının bir miktar çukurlaştırıp içine istediğiniz bitkinin tohumu yerleştirebilirisiniz. Burada oldukça dikkatli bir biçimde bitkinize zarar vermeden hassas bir biçimde bitkilerinizi ekin. Artık sona yaklaşıyorsunuz. Şimdi ilk sulamayı yapma zamanı geldi. Bitkilerinizi ektikten sonra fısfıs yardımıyla ilk suyu verin. Ve işte Küçücük dünyanız hazır!
Bahçenizi tamamladıktan sonra içini istediğiniz gibi süsleyebilirisiniz. Burada süsleme şekliniz tamamen sizin hayalinize kalmış. Sevgilinize hediye edeceğiniz bir teraryum yaptıysanız sadece ikinizin yaşadığını varsaydığınız minik bir ev maketi yerleştirebilirisiniz. Küçük süslemeleri el becerileriniz varsa kendiniz yapabilirisiniz. Veya sanat malzemeleri saten yerlerden temin etme şansınız var. Artık bu kısmını size bırakıyoruz. Ve şimdi Şirin mi şirin teraryum’unuz oldu. Haydi, geçmiş olsun. Bittimi ? Tabiki hayır! Bunların bakımları nasıl yapılır? diye meraklananlar için yazımız devam ediyor.
Teraryum Bakımı Nasıl Yapılır?
Onca uğraştan sonra elde ettiğiniz küçük dünyanızı nasıl koruyacağınıza kısaca değinelim. Teraryum içinde yetiştireceğiniz bitkilerinizi çok fazla sulamamaya özen gösteren aksi taktirde Bitkilerin çürümesine sebebiyet verebilirisiniz. Cam fanusun dibine yerleştirdiğiniz çakıl taşlarının durumuna göre sulama ihtiyacını sağlayabilirisiniz. Çakıl taşları kuru görünüyorsa sulama yapabilirisiniz. Dikkat etmeniz gereken diğer bir hususta, Tararyumunuz direkt güneş ışığına maruz bırakmamanınızdır. Zira bitkiniz uzun süre bu şekilde yaşayamaz. Evinizdeki en uygun yer ışığın olduğu ama doğrudan güneş ışığının değmediğ bir yer olmalıdır. Birde sakın ama sakın kalorifer tarzı yerlerde teraryumunuzu bulundurmayın. Yoksa onca emeğinize yazık etmiş olursunuz. Bütün bahçe işlerinde olduğu gibi sizde bahçenizi uzayan otlardan ve çürüyen yapraklardan temizlemelisiniz. Çok fazla uzayan dalları budamalısınız.
Evet sevgili ziyaretçilerimiz, Bugünkü yazımızda son yılların en trend konularından biri olan “teraryumlara” ayırdık. Teraryumlarla ilgili merak edilen konulara değinmeye çalıştık. Tabiki evinde bu tarz bir işe kalkışan birinin bu konuda daha kapsamlı bir araştırma yapmaya ihtiyaç duyacağı kesin. Biz bu konuda kabataslak bir biçimde teraryumlar hakkında sizlere bilgiler sunduk. Yazımın başında belirttiğimiz gibi yaklaşan “anneler günü” öncesinde Farklı anneler günü hediyeleri arayanlar için teraryumların çok ilginç bir hediye alternatifi olabileceğini düşünerek bu yazımızı kaleme aldık. Umarız yazımız sizleri memnun etmiştir. Tekrar görüşmek dileğiyle hoş çakalın...
Yorum Gönder